Wystawa: Odkładając rzeczy na miejsce. Żydowscy Breslauerzy i ich przedmioty
Wystawa czasowa
pl. Solny 4, Wrocław
Program wydarzenia
Zapakowane rzeczy, tylko te najpotrzebniejsze lub cały dobytek – przedmioty codziennego użytku, meble, książki, pamiątki rodzinne, dzieła sztuki i nieoczywiste drobiazgi – wyjechały z rodzinami Haddów, Freundów, Herzów, Tischlerów, Zadików, Falków, Sklarzów, Peritzów i wielu innych z przedwojennego Breslau w czasie nazistowskich prześladowań. Podobnie jak ich właściciele, miały już nigdy nie wrócić.
Wystawa „Odkładając rzeczy na miejsce. Żydowscy Breslauerzy i ich przedmioty” trwała cztery miesiące od 29 maja do 29 września 2024 r. w Domu dla Kultury OP ENHEIM we Wrocławiu. Było to pierwsze tego typu przedsięwzięcie w Polsce oparte na prywatnych zbiorach żydowskich rodzin z Breslau i tworzone we współpracy z nimi. Czego możemy się dowiedzieć o ówczesnym życiu rodzinnym, życiu społeczności i miasta? Jak wyglądało mieszczańskie życie żydowskie – to prywatne, religijne, kulturalne i zawodowe?
Wystawa odpowiedziała na te i inne pytania, prezentując niemal sto obiektów, fotografii i dokumentów użyczonych nam przez dwanaście rodzin dawnych Breslauerów, zaprzyjaźnionych z Fundacją Urban Memory, obecnie mieszkających w Belgii, Holandii, Izraelu, Niemczech, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Siła i wartość kulturowa prezentowanych przedmiotów tkwi w ich powiązaniu z indywidualnymi, osobistymi historiami, wpisanymi jednocześnie w historię i topografię miasta. Wystawa objęła okres od XVIII wieku do dziś i była dostępna w języku polskim, angielskim i niemieckim.
Ekspozycji towarzyszyła interwencja artystyczna artystki Anny Schapiro, która pojawiła się w samej kamienicy, dawnym żydowskim Domu Oppenheimów, gdzie obecnie znajduje się OP ENHEIM. Program wydarzeń towarzyszących objął oprowadzania, a także spotkania z potomkami i potomkiniami rodzin breslauerskich Żydów oraz tematyczne dyskusje panelowe.
Ekspozycja trwała do 29 września 2024 r.
Godziny otwarcia we wrześniu:
▪️ środa | 10:00–18:00
▪️ czwartek, piątek | 14:00–19:00
▪️ sobota, niedziela | 13:00–19:00
Wstęp na wystawę był wolny.
Kuratorzy wystawy: dr Małgorzata Stolarska-Fronia i dr Maciej Gugała
Kluczowi konsultanci i eksperci: dr Felicitas Heimann-Jelinek, prof. Marcin Wodziński, dr Aleksandra Janus, dr Juliet D. Golden, dr Tamar Cohn Gazit, Stephen Falk, Donald Falk, Daniel Ljunggren
Producenci: Łukasz Adamski, Małgorzata Sobolewska
Zarządzanie projektem: Agnieszka Jabłońska (UMF) przy wsparciu Karoliny Jary (OP ENHEIM & Niemiecko-Polska Fundacja Ochrony Zabytków Kultury) oraz Tomasza Woydyłło (UMF)
Grafika i architektura wystawy: Musk Kolektyw
Konserwacja obiektów: Anna Szlasa-Byczek, Mateusz Jasiński
Tłumaczenia, redakcja i korekta tekstów: dr Juliet D. Golden, Anna Nowogońska, Steffen Wirsing
Wsparcie badawcze: dr Wojciech Tworek, Daniel Ljunggren, dr Monika Piechota, dr Danuta Płókarz, Celine Skrippek
Multimedia: Paweł Romańczuk – Małe Instrumenty (nagranie utworów z symfonionu; lektor PL), Anna Skotarczyk (montaż materiałów filmowych), Bartłomiej Szewczykowski (montaż i korekta audio), Steffen Wirsing (lektor DE)
PR i promocja: Martyna Chrzanowska-Przystupa i Dominika Fedyk-Wolanin (MH+), Maria Majchrowska (OP ENHEIM)
Program towarzyszący: Fundacja Akcelerator Obywatelski Spark
Partnerzy i finansowanie
Fundacja Urban Memory i Fundacja OP ENHEIM są współorganizatorami wystawy.
Partnerami projektu były: Niemiecko-Polska Fundacja Ochrony Zabytków Kultury, Viktor Oppenheim Haus, WOMAK Holding SA, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Katedra Judaistyki im. Tadeusza Taubego Uniwersytetu Wrocławskiego, Fundacja Akcelerator Obywatelski Spark, Muzeum Miejskie Wrocławia oraz partnerzy projektu MultiMemo: FestivALT, Fundacja Zapomniane, JCC Warszawa, Fundacja Formy Wspólne, Fundacja Dokumentacji Cmentarzy Żydowskich, CEJI – A Jewish Contribution to an Inclusive Europe, Uniwersytet w Würzburgu oraz Hochschule für Jüdische Studien Heidelberg.
Wystawa była współfinansowana przez Unię Europejską (w ramach projektu MultiMemo, program CERV), Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, Wydział Kultury Urzędu Miejskiego Wrocławia oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.
Zdjęcia: Jerzy Wypych